Co to jest i co daje aeracja?

Aeracja trawnika

Aeracja to napowietrzanie, czyli proces, w którym występuje wymiana gazowa pomiędzy warstwą nadziemną a glebą. W przyrodzie występuje on naturalnie w pewnej skali.
Użytkowanie trawnika poprzez deptanie (gry i zabawy) oraz przemieszczanie się różnego rodzaju maszyn, sprzętów jak taczka czy wózek powoduje ubicie gleby, zasklepiające jej porowatą i przepuszczalną strukturę. Potocznie mówimy gleba zbita na kamień.
W takich warunkach korzenie traw mają utrudnione życie. Dla trawy krytyczne jest usunięcie ubicia z warstwy 4-6 cm. choć korzenie chętnie sięgają znacznie dalej.
Aby przywrócić życie w warstwie gleby należy poprawić strukturę gleby poprzez jej udrożnienie.
Technicznie mówiąc należy w glebie wykonać otwory na pewną głębokość aby doprowadzić tam kanały z powietrzem.
Mamy kilka rodzajów aeracji ze względu na użyty sprzęt. Narzędzie wykonujące dołek może być rurką, może być bolcem pełnym wśrodku oraz może być nożem. Niezależnie od tego jaka końcówka nakłuwa pozostawiając dziurę w głąb ziemi proces ten nazywamy aeracją.

Potrzeba aeracji występuje gdy:

• Struktura gleby naszych trawników nie jest optymalna. Proporcje piachu, gliny , materii organicznej są dalekie od idealnych.
• Występuje wyraźny stopień ugniecenia ziemi (ciężko w nią coś wbić) paradoksalnie poza zwykłym ruchem pieszym nawet zabiegi pielęgnacyjne takie jak koszenie kosiarką wpływają na zwiększenie ruchu pieszego i ubicie gleby.
  Warstwa pozornie dobrej czarnej gleby to wynik procesów, w których procesy gnilne zrobiły wierzchnią warstwę tłustą w dotyku, zwięzłą i słabo przepuszczalną dla wody gromadząc jednocześnie szkodliwe gazy pod powierzchnią.
• Zawartość wody w glebie jest mała, problem z wchłanianiem wody do głębszych warstw strefy korzeniowej.
  Otwory wykonywane w procesie aeracji powodują:
• ułatwione przenikanie wody do głębszych warstw, brak kałuż, woda nie spływa na inne obszary.
• ułatwiona wymiana gazowa – tego nie widzimy – gazy toksyczne jak siarkowodór , dwutlenek węgla, metan są uwalniane do atmosfery a na ich miejsce wchodzi niezbędny tlen. Jeśli toksyczne gazy pozostają w glebie to bakterie beztlenowe przekształcają siarkowodór w siarczki metali tworząc widoczną czarną warstwę gleby w której wszystko gnije w tym korzenie traw.
• zwiększoną tolerancję na upały i suszę.
• poprawioną sprężystość i amortyzację powierzchni.
• lepsze przyswajanie nawozów, kondycjonerów

Napowietrzona gleba jest optymalna dla mocnej trawy w celu przyswajania pokarmów (nawozów) w procesie metabolizmu trawy, oraz rozwoju życia gleby w tym pożytecznych grzybów, bezkręgowców, bakterii. Wszystko to poprawia zdrowie w glebie, obniża podatność na chwasty, szkodniki i choroby.
Aeracja wpływa korzystnie na gęstość trawy, rozwój systemu korzeniowego i pomaga utrzymać odwodnioną (wolną od stojącej wody) wierzchnią warstwę wprowadzając wodę tam gdzie jej miejsce. Liście trawy nie potrzebują wody, ona jest potrzebna korzeniom, najlepiej nieco niżej.
Trawa w procesie swojego wzrostu obumiera zarówno w części nadziemnej , gdzie liście w większości zbieramy do kosza , jak i w części podziemnej. Obumieranie części podziemnej zwiększa ilość materii organicznej co pozornie może wydawać się pozytywne. Niekoniecznie tak jest. Gruba warstwa obumarłych korzeni , przytrzymuje wodę zbyt wysoko nie puszczając jej głębiej co powoduje, że nowe korzenie szukające wody są płytkie i dodatkowo okresowo stoją w wodzie. Krótkie korzenie są bardzo podatne na przesuszenie w okresie letnim.
Aeracja bolcem pustym (rurką) pomaga usunąć słupek gleby (wykorek) usuwając część trawy, materię organiczną i pozostawia otwór w glebie. Otwór taki zostaje następnie uzupełniony w większości piachem kwarcowym. Częto też w procesie Top Dressingu wprowadzane są kondycjonery gleby.

Jak często wykonujemy aerację?

Minimum raz w roku, a optymalnie 2 razy. Na trawnikach sportowych kilka razy w roku.
Aeracja jest procesem inwazyjnym i najlepiej ją wykonywać na wiosnę w okresie gdy trawa już wyraźnie ruszyła, zdecydowanie powyżej 10 st. C. kwiecień , maj to super okres.
Jesienna aeracja gdy nie jest już tak gorąco to też dobry okres. Najpóźniej 1 miesiąc przed przymrozkami. Na wiosnę i na jesieni preferujemy aeracje bolcem pustym.
W okresie letnim wykonujemy aerację cienkim bolcem pełnym, lato to trudniejszy okres dla trawy , wzrost nie jest tak mocny jak na wiosnę czy podczas jesieni. Wysokie temperatury nie sprzyjają. Aeracja bolcem pełnym cienkim nie usuwa gleby a pozostawia otwory dla wody , nie musimy też zasypywać otworów piachem.

Jakiej długości powinna być trawa podczas zabiegu?

Przy aeracji bolcem pustym – zalecana jest jak najkrótsza długość trawy – np 2,5 cm lub mniej. Okres, w którym robimy aerację to okres gdzie trawa rośnie bardzo szybko i zwolennicy dłuższej trawy widzą ją krótką przez max kilka dni.
Krótka trawa jest niezbędna aby proces technicznie był przyjemny w obsłudze. Zbieranie wykorków z niskiej trawy jest dużo łatwiejsze. Można je zgrabić lub nawet zebrać łopatą śniegową.

Sprzęt

Na małym kawałku aerację możemy wykonać widłami. Dobrą praktyką poprawiająca napowietrzenie jest pociągnięcie rączki wideł do siebie przed ich wyjęciem powodujące lekkie uniesienie się powierzchni trawnika. Takie wzruszenie gleby daje optymalne rezultaty.
Idealna aeracja jest wtedy gdy otwory są blisko i głęboko.
Możemy użyć aeratora ręcznego ( zwykle to 3-5 rurek ). Praca jest bardzo ciężka i zrobienie 100m2 to pół dnia pracy.
Aeratory mechaniczne wleczone – to często walce ciągnione z różnego rodzaju kolcami lub nożami. Często ilość kolców przy bardzo zbitej powierzchni utrudnia zagłębianie sie w glebie.
Aerator rurkowy spalinowy.
Profesjonalne maszyny ogrodnicze o wydajności liczonej w tysiącach m2 na godzinę.
Ze względu na budowę rozróżniamy takie, które mają budowę walca złożonego z rurek.
Mamy też budowę opartą o korbowód gdzie bolce chodzą w pionie wbijając się pionowo od góry. Siła pochodząca z korbowodu daje ogromny nacisk na glebę i przy takiej budowie bolce wchodzą z łatwością w glebę mimo dużego oporu.

Waga sprzętu

Maszyny spalinowe to często minimum 100kg , większe maszyny o większej wydajności i szerokości roboczej mające swój napęd hydrostatyczny w przód i tył to ok 200kg . Do dużych powierzchni sportowych maszyny są jeszcze większe.
Maszyna o słusznej wadze nie podskakuje na twardej glebie. To ma wpływ na ostateczny rezultat. Lekka maszyna może być łatwiejsza w transporcie i tańsza w zakupie lub wynajmie ale i rezultat będzie inny. Aby optymalizować rezultat należy przygotować trawnik.

Przygotowanie trawnika

Poza krótkim przycięciem trawy, zaleca się nawodnienie trawnika 1 dzień przed aeracją jeśli gleba jest zbyt sucha.